Nghị trường nóng chuyện đất đai

Chúng ta từng chấp nhận sở hữu tư nhân với đất đai

I. Không đặt vấn đề thay đổi quyền sở hữu đất đai

Việc sử dụng đất phải đúng quy hoạch đặt ra, nếu quy hoạch không có khả năng thực hiện trong 1-2 năm là phải xóa quy hoạch, không thể để trình trạng quy hoạch “treo” gây lãng phí đất đai, trong khi người dân có đất thì không được sử dụng. Đa sở hữu về đất đai đã nảy sinh từ Hiến pháp 1992 Hiến pháp 1992 có hai điểm mới khác hẳn so với Hiến pháp 1980. Nhiệm vụ này cần được đổi mới một cách cụ thể và phù hợp để đáp ứng các yêu cầu quản lý và tương xứng với điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước trong từng giai đoạn. Nhiều cử tri nhắn gửi kỳ vọng lần này những vướng mắc, bức xúc liên quan đến lĩnh vực đất đai dồn nén lâu nay sẽ sớm được tháo gỡ, đặc biệt là dự thảo luật sẽ góp phần ngăn chặn tình trạng tham nhũng, lãng phí đất đai gây bất bình lớn trong xã hội.

Nhìn lại toàn bộ, có thể thâý cơ chế hợp lý phải là: Nhà nước có trách nhiệm bôì thường phần đất đai vơí tư cách là tài sản; còn nhà đâù tư sẽ sử dụng đất có trách nhiệm bôì thường cho đất đai vơí tư cách là tài nguyên và tư liêụ sản xuất. Trên thực tế, nhân danh vai trò “đại diện chủ sở hữu toàn dân”, các cơ quan chính quyền nắm giữ toàn quyền và độc quyền trong việc lập và sửa đổi quy hoạch. Vì thế, giao bao nhiêu năm là do địa phương và người thuê đất thỏa thuận với nhau”. Nguyên nhân cơ bản của tình trạng căng thẳng và kéo dài này đã được phân tích, mổ xẻ quá nhiều. Trong phần này, ông trình bày những bước chuẩn bị mang tính kỹ thuật sau khi đã có những nhận thức mới trong việc xác định sở hữu đối với đất đai. Do vậy, trong trường hợp chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ chậm thì dự thảo nên quy định phải trả cho người bị thu hồi khoản tiền lãi của số tiền chậm trả tính theo lãi suất cho vay cao nhất của ngân hàng thương mại tại thời điểm thanh toán tương ứng với thời gian chậm thanh toán.

II. Năm 2010, bắt đầu tổng kiểm tra đất đai

Nội dung của khóa học nhằm cung cấp các công cụ về minh bạch trong quản lý đất đai - một trong những lĩnh vực nhạy cảm và phức tạp trong quá trình phát triển của tất cả các quốc gia. Thế nhưng trên thực tế việc thu hồi đất là thu hồi cả tài sản trên đất của dân. Trang Văn hóa-Văn nghệ có bài Tiếc nghề thuần voi Buôn Đôn! Câu hát "Chú voi con ở bản Đôn, chưa có ngà nên còn trẻ con. Quyền bảo toàn lãnh thổ quốc gia trước các hành vi xâm phạm của nước ngoài. Để trả lời câu hỏi này, cần đối chiếu hai điều liên quan đến chế độ đất đai trong mỗi bản hiến pháp. Cho nên vấn đề rất cơ bản đó là có thừa nhận quyền sở hữu đất đai của người dân hay không? Hiện có hai loại ý kiến.

Các vấn đề liên quan đến đất đai trong dự thảo Hiến pháp sửa đổi và trong dự thảo Luật đất đai sửa đổi đang được đưa ra lấy ý kiến được hầu hết người dân quan tâm. Ngoài ra, dự thảo Luật Đất đai cũng quy định, “các dự án đầu tư không thể tiếp tục thực hiện thì Nhà nước thu hồi đất…”, trong khi Luật Kinh doanh bất động sản lại chỉ rõ “trường hợp các khu đô thị, khu nhà ở…đang thực hiện dở dang mà chủ đầu tư gặp khó khăn, không đủ điều kiện tiếp tục thực hiện dự án thì chủ đầu tư có quyền lập báo cáo UBND cấp tỉnh xem xét, cho phép chuyển nhượng toàn bộ dự án cho chủ đầu tư khác…”Có thể thấy, sự không thống nhất giữa dự thảo Luật Đất đai sửa đổi với các luật khác như là Luật Nhà ở, Luật Đầu tư, Luật Khoáng sản, các vấn đề về quy hoạch… là một “điểm yếu” của những người soạn thảo chính sách cũng như cả hệ thống luật pháp, trong đó có Luật Đất đai. Đối với việc giao đất, cho thuê đất mới, bồi thường giải phóng mặt bằng cần áp dụng theo giá thị trường trên cơ sở đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tính tương đương. Tổng diện tích đất vi phạm là trên 26.Có nhiều ý kiến góp ý rằng, phải thừa nhận quyền tư hữu hay quyền tập thể về đất đai. Năm 2010, khi tổng kết thi hành Luật Đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên phát biểu, dù rào đón rằng đó chỉ là quan điểm cá nhân: “Tốt nhất là cho sở hữu tư nhân đất ở vì thực chất đã sở hữu tư nhân rồi mà ta cứ nói là sở hữu toàn dân, thành ra bao nhiêu chính sách ra không rõ!”.

III. Kinh nghiệm quốc tế về một số nội dung sửa đổi Luật Đất đai năm 2003

Bên cạnh đó, huyện cũng chỉ đạo kiểm tra, giám sát đối với 6 dự án vi phạm Luật đất đai nhưng được gia hạn 6 tháng và 3 dự án được gia hạn 1 năm. Một trong những bất cập lớn liên quan đến cơ chế Nhà nước thu hồi đất là cơ chế thu hồi đất và thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Dự thảo luật vẫn được áp dụng như Luật Đất đai hiện hành. Sự đồng thuận của cộng đồng được quy định là số lượng ý kiến đồng ý của các thành viên cộng đồng phải đạt ít nhất 75%, theo kinh nghiệm của các nước đã thực hiện thành công nguyên tắc đồng thuận như Hàn Quốc, Nhật Bản. Thứ tư, nội hàm quyền sử dụng đất theo quy định hiện hành không hạn chế quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng đất, mà gần như quyền của một chủ sở hữu ở các nước có đa sở hữu về đất đai. Nguyên nhân của thực trạng này là do một số chính sách, cơ chế vận hành liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư, tạm cư thiếu công khai minh bạch, không công bằng và không bảo đảm được mục tiêu người có đất đưa vào dự án phải có chỗ ở tốt hơn nơi cũ (cương quyết bỏ khái niệm bằng nơi cũ), tạo điều kiện cho người bị thu hồi đất hòa nhập được với nơi ở mới, có công ăn việc làm ổn định nhờ việc giải quyết tốt bài toán đào tạo, tái đào tạo và chuyển đổi nghề nghiệp. Nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã chuyển một bước sang phương pháp luận quy hoạch phân vùng thì nhà đầu tư BĐS cũng phải tư duy về vùng thuận lợi cho dự án mà đề xuất.

Hơn nữa, đất đai là loại tài sản đặc biệt. Công tác giải quyết tranh chấp đất đai kém hiệu quả, do chính sách chồng chéo, có hiện tượng đùn đẩy trong giải quyết. Các quy định pháp luật về đất đai vẫn còn một số nội dung chưa đáp ứng yêu cầu quản lý và sử dụng đất. Luật Đất đai 2003 ra đời đánh dấu bước phát triển quan trọng trong chính sách tài chính đất đai bằng hàng loạt các quy định đổi mới mang tính tiến bộ, phù hợp với cơ chế thị trường. Nếu đất của chúng ta tư nhân hóa sẽ khác. Nhất trí với quan điểm của ông Lộc và ông Võ, ông Đặng Kim Sơn cũng cho rằng chế độ "sở hữu toàn dân" về đất đai đang bộc lộ nhiều bất cập, đòi hỏi phải có một bước đột phá mới, tiến dần tới công nhận "đa sở hữu".